Arquivo da categoría: juancito caminador

ao regresar de buenos aires (2)

seguimos coas correccións froito das voltas que lle dei aos textos para o recital de buenos aires.

navegar a carón dunha balea
cando traducín este texto, conxuguei correctamente -sen darme conta- un verbo que, na versión en galego estaba mal concordado. igual é unha concordancia estraña: na estrofa

pero el procuraba
que fose reflexo
da imaxe que el tiña de deus

o ferbo “fose” debería estar en plural porque se refire ás campás, aínda que quede unha estrofa no medio na que se fala de “o toque” e de “harmonía”, dous substantivos en singular que ben poderían xustificar o verbo en singular.

a maiores, vou cambiar unha palabra na estrofa seguinte:

igual que está feito de liñas de luz
e sombras
o corazón dos homes

non me acababa de convencer ese uso xenérico de “homes”. non adoito empeñarme moito en evitar o masculino xenérico pero neste poema esta palabra incomodábame. mantívena até o de agora porque, ao tempo, o verso quere ter ecos do rexistro bíblico. pero ocorréuseme, ao facer a tradución ao castelán, unha fórmula que non perde o ton e mais evita ese uso non por tradicional menos discutíbel. a estrofa, xa que logo, quedará así:

igual que está feito de liñas de luz
e sombras
o corazón das xentes

juancito caminador
cambiei a orde das tres imaxes que compoñen o texto porque o conxunto terminaba moi “abaixo” (metáfora emocional) e prefería que acabase máis “arriba”.
tamén quitei un verso porque soaba algo tópico.

e mergulla na noite
na xenebra
no poema

simplifiquei unha imaxe na parte dous

a nena con vestido de domingo -> a nena vestida de domingo

xa case

ulises

cando empecei a escribir o poema de ulises, estaba a reler algúns textos de juan gelman que son moi familiares para min non polos libros -foi hai pouco que lin por primeira vez este poema do botánico nun libro- senón polas cancións que deste e doutros poemas de gelman fixo juan cedrón.
aquí unha versión en directo gravada no canal encuentro.

o meu amigo celso díxome un día que cando está a escribir un libro, non le poesía en absoluto, para non contaminarse das sonoridades doutras poéticas.
eu teño moi asumido que a miña poesía é toda ela unha contaminación das voces de outros.
o caso é que este poema ten, desde o comezo, algúns versos que beben o seu ritmo, a súa sintaxe, deste poema de gelman, coa voz de cedrón.
e como este libro é de homenaxes, deixei constancia desa interferencia nos propios versos do poema.
pero había algo nesta pública renuncia que non acababa de pechar desde o principio.
hoxe deixo unha nova versión deste poema, onde aparecen as interferencias pero omitín os lamentos porque, certamente, non existen.

juan

este libro é unha especie de amábel rendición de contas aos anos que pasei en arxentina, onde souben o que era a poesía (ou igual aínda non sei) e tentei os meus primeiros tatexos no papel. hoxe reconstruínme noutro punto do mapa pero eses ecos están aí.
un amigo meu diría que non podo rendir contas a arxentina, a buenos aires, a gelman, a tuñón noutra lingua que non sexa aquela. non concordo. pero si recoñezo que o libro necesitas unhas licenzas lingüísticas inevitábeis. por iso sobrevive o “clavel del aire” (falaba disto hai pouco) e, neste poema a gelman, o “camalote” e ese “vos” que era “ti” até a versión anterior pero que tampouco non acababa de cadrarme.
eu trataría a gelman (trateino, cando nos vimos aquela vez) de “usté”. pero o verso é máis amigo. ou iso é o que me gustaría pensar.

juancito caminador

só unha nota: o comezo do poema de juancito caminador tamén ten o ritmo deses versos de gelman. juancito caminador é un fío ao outro poeta que marca liña a liña moitas das cousas que eu escribo: raúl gonzález tuñón.

vense baleas no horizonte do mar de vigo

ao final deste poema hai unha rima que estou empeñado en quitar pero cústame moito desfacerme de calquera das dúas palabras que alí riman:

descubriu a beleza
das perspectivas imprevistas

e que a poesía é disonante coas certezas

clavel del aire

neste poema, quiteille as itálicas ao nome da flor. se asumo o nome arxentino da flor no poema, deixo de ver a palabra como un termo estranxeiro.
nalgúns dos poemas deste libro, como noutro que está a piques de saír, as itálicas están como un modo de explicitar os diálogos que ás veces se producen dentro mesmo do texto entre dúas voces, dúas perspectivas que conversan.

magalhães

e unha cuestión de forma para rematar esta revisión: na última parte do poema de magalhães, descubrín que había cinco ou seis formas do verbo “atopar”. substituínas case todas.

poñendo en limpo

sigo revisando os textos e empezo a facer novas versións en limpo a ver como funcionan.
no poema de “ulises“, atopo un erro de concordancia na última estrofa.
en “juan“, corrixín un pronome e alterei algúns saltos de verso, sobre todo ao comezo.
atopei (e corrixín) outro erro de concordancia en “navegar a carón dunha balea“. tamén modifiquei mínimamente un verso porque tiña unha referencia que quedaba moi lonxe e pensei que igual merecía aclaración.
no poema de “juancito caminador” simplemente incrementei un pouco un salto de estrofa para darlle á lectura unha pausa necesaria.
en “clavel del aire” fixen un pequeno cambio no comezo, para engadir o nome da flor no texto porque xa dixen que os títulos son só para simplificar as referencias pero os poemas, na edición final, non terán. existe un motivo para conservar en castelán este nome, igual que conservo o “camalote” no comezo do poema “juan“. pero existen outros para buscarlle unha tradución, que a ten, como xa comentou no seu día elvira ribeiro en facebook. cando me decante por unha alternativa, explicareime.

do papel (juancito caminador 1)

algúns cambios nos cortes de verso e unha enumeración ao modo dos cartóns fixos do cine mudo para encabezar cada unha das tres imaxes das que fala a introdución do poema.
 

tres imaxes de juancito caminador

contounas así o poeta
que viviu os seus soños
e mais soñouno vivo
e morto
e aínda así
non soubo del
nin a metade da imaxinación do mundo

 
 

unha

na barra dunha taberna
en ingeniero white

o ilusionista escoita
a historia marabillosa e certa
do mariñeiro que avistou unha balea
no trebón

semellaba vagar
tan extraviada coma o barco
no centro da chuvia mesta
das ondas salgadas do vento
irreflexivo
da bruma que recende a argazo

a curva gris do lombo
era unha luz
no negror do vendaval

erguíase brillante e
volvía sumir
no mar coma un destino
 
 

dúas

no centro da pista
unha mesa unha caveira un coello

o ilusionista vende
soños por dous pesos

e cando a carpa do circo
fica baldeira de asombros
o home agocha
o seu tremor no abrigo raído
e mergulla na noite
na xenebra
no poema
 
 

tres

a nena con vestido de domingo
que esculca desde a primeira fila
cada movemento do prestidixitador

e cando se apagan as luces
e a carpa fica baldeira
a nena some
deixando tras de si
un ronsel pálido

tres imaxes nos ollos de tuñón

o poema de juancito caminador é un regreso a modo de homenaxe aos ollos de raúl gonzález tuñón, un dos poetas que máis influíron na miña maneira de mirar o mundo.

tres imaxes
de juancito caminador

contounas tal vez o poeta
que viviu os seus soños
e mais soñouno vivo
e morto
e aínda así
non soubo del
nin a metade da imaxinación do mundo

 

na barra dunha taberna
en ingeniero white

o ilusionista escoita
a historia marabillosa e certa
do mariñeiro que avistou unha balea
no medio do trebón

semellaba vagar
tan extraviada coma o barco
no centro do centro da chuvia mesta
das ondas salgadas do vento
irreflexivo
da bruma que recende a argazo

a curva gris do lombo
era unha luz
no negror do vendaval

erguíase brillante e
volvía sumir
no mar coma un destino

 

outra imaxe

no centro da pista
unha mesa unha caveira un coello

o ilusionista vende
soños por dous pesos

e cando a carpa do circo
fica baldeira de asombros
o home agocha
o seu tremor no abrigo raído
e mergulla na noite
na xenebra
no poema

 

e unha imaxe máis

a nena con vestido de domingo
que esculca desde a primeira fila
cada movemento do prestidixitador

e cando se apagan as luces
e a carpa fica baldeira
a nena some
deixando tras de si
un ronsel pálido